Powieść ma formę fikcyjnego pamiętnika Adama Polanowskiego. Tytułowy bohater wstępuje na służbę do hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego w 1673 roku. Jego służba trwała do śmierci Sobieskiego. Przez ten czas Polanowski wiernie służył hetmanowi i późniejszemu królowi. Był świadkiem ważnych dla Rzeczpolitej i Sobieskiego wydarzeń, takich jak bitwa pod Chocimiem, obiór Sobieskiego na króla, wreszcie bitwa pod Wiedniem. Ponadto dzięki obserwacjom tytułowego bohatera można obserwować życie dworu królewskiego, wydarzenia na nim zachodzące oraz intrygi dworskie. (w bibliotece.pl)

Rzeczpospolita Obojga Narodów w ostatnich latach panowania króla Władysława IV Wazy. Są to również ostatnie lata blasku, chwały i świetności Państwa Polskiego. Już wkrótce rozpęta się kozacka zawierucha, a wojny szwedzkie, moskiewskie, kozackie i tureckie przypieczętują polityczny upadek państwa. Władysław IV podejmuje próbę wzmocnienia pozycji Rzeczypospolitej, a także swojej własnej jako monarchy. Dąży w sojuszu z państwami Europy do wojny z Turcją, pod własnym przywództwem oczywiście. Jego plan to usunięcie w wyniku zwycięskiej wojny Turków z Europy, a tym samym wzmocnienie potęgi państwa. Jednocześnie on sam jako zwycięski wódz stałby się jednym z pierwszych monarchów europejskich. Tymczasem szlachta, magnateria, a także mieszczaństwo nie chcą tej wojny. Szczególnie dwie pierwsze warstwy zdecydowanie sprzeciwiają się jej i usiłują za wszelką cenę nie dopuścić do tego konfliktu. Obawiają się bowiem nie tylko ewentualnej porażki, zniszczenia kraju, w tym własnych majątków... Przede wszystkim obawiają się wzmocnienia władzy monarchy, a co za tym idzie, ograniczenia przywilejów szlacheckich oraz silnej pozycji możnowładztwa. A mogłoby do tego dojść, gdyby Władysław IV stał się zwycięskim wodzem. Zresztą król nie kryje się z dążeniem do wzmocnienia własnej pozycji, jest gotowy nawet poprzez stanowcze kroki ukrócić wpływy szlachty i magnaterii. Sprzymierzeńców szuka m.in. wśród Kozaków. Usiłuje użyć ich jako jedną z głównych sił w planowanej wojnie, a także w późniejszej rozprawie z możnowładztwem. (w bibliotece.pl)